Sunday 25 February 2018

জোনাকী ৰাতি ,কিছলস্কি আৰু ঐকতান




মোৰ লেখা কঠিন ,বুজি নাপাওঁ তেনে ধৰণৰ অভিযোগবোৰ বহু পুৰণি; তাত কোনো নতুনত্ব নাই। তথাপিওক’ৰবাত দুই এজন পঢ়ুৱৈৰ উৎসাহিত মতামত দেখি ভাব হয় যে ভাববোৰ লেখাবোৰ অনৰ্থক নহয় ক’ৰবাত নহয় ক’ৰবাত,এজন নহয় এজন হয়তো পঢ়ুৱৈ আছে যিয়ে লিখনিতো লগত একাত্ম হব পাৰিছে। সেয়াই মোৰ প্ৰাপ্তি।
লেখাতো এটা অত্যন্ত ব্যক্তিগত কাৰবাৰ।কামটো চলি থকা সময়ত লিখনিতো পঢ়ি কোনে ভাল পাব বা বেয়া পাব সেইটো মনলৈ নাহে...লেখা কামটো জৰুৰী সি চলি থাকে। ব্যক্তিগত ভাবে চা নপৰাকৈ মৌলিক লিখাৰ তাগিদা এটা থাকে মাঠোঁ। কিন্তু লেখাটো শেষ হৈ প্রকাশিত হলে ব্যক্তিগত কাৰবাৰটোৰেই এটা সমাজিক ৰূপ ওলাই পৰে। প্ৰতিজন সৃষ্টিকর্তাই নিজৰ সৃষ্টিকর্মৰ ৰাইজৰ আগত সমাদৃত হোৱাতো বিছাৰে। কিন্তু বিচৰা ধৰণেৰে সকলোৰে মাজত সমাদৃত হোৱাতো সম্ভৱ নহয় ,যদিহে সৃষ্টিকর্মতো জনপ্রিয় ভাবধাৰাৰ লগত খাপ খুৱাব নোৱাৰে তেনেহ’লে সৃজক সকলে দুই এজন আগ্রহী পঢ়ুৱৈৰ উৎসাহিত প্ৰতিক্ৰিয়াকে উপলব্ধি বুলি ভাবিব বাধ্য হয়।
মোৰ সৃজনশীল যাত্রাও প্রায় তেনেকুৱাই ... চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ ছাত্র আৰু কর্মী হিচাপে অধিক সময় চিকিৎসা বিদ্যাতেই মনোনিবেশ কৰিব লগীয়া হয় , আজি এটা দশকতকৈ অধিক কাল অসমৰ বাহিৰত থকা বাবে বৰ এটা খবৰো নাপাওঁ,সময়ো নাপাওঁ কত কি হৈ আছে ভাবিবলৈ। আজি দুমাহৰ মুৰত কিবা এটা লিখিবলৈ বহিছোঁ সময়ৰ অভাবত ,মনটো কিবা এটা বেয়া লাগি থকা কাৰণেহে। অৱশ্যে মন বেয়া লগা কাৰণটো ব্যক্তিগত নহয়।
ভাল /বেয়া ,কি কৰিব লাগে, কি নালাগে তাৰ বিষয়ে এটা পূৰঠ চিন্তা আজিৰ দিনটোত কিজানি কৰিব পৰা হৈছোঁ ঠেকি শিকা বাবে । কিন্তু এই যাত্রাৰ আৰম্ভণিতে বিশেষকৈ সৃষ্টিশীল তাৰ বন্ধ্যা সময়খিনিত যথেস্ট হতাশা আহিছিল ....
দুজনে যদি কয় “কি লিখিছ এইবোৰ? একো বুজি নাপাওঁ” মোৰ ভাব হৈছিল যদি কোনো একো বুজিয়ে নাপায় তেনেহ’লে কি কৰি আছো মই ???? হয়তো মোৰেই কিবা এটা সমস্যা আছে ?? গতিকে লেখা মেলা কৰি লাভ নাই। কেতিয়াবা কেতিয়াবা ধাৰা সলনি কৰি জনপ্রিয় ফিল্মী কাহিনী ,নহ’লে বিদেশত বিক্রী হোৱা ভাম্পায়াৰৰ কাহিনী লিখাৰ কথাও ভাবিছিলোঁ।
ঠিক তেনেতে দুটা উপলব্ধিয়ে মোক সাহস জনালে ।
প্রথমটো মই আগতেও স্বীকাৰকৰিছোঁ – @Krzysztof Kieślowski ৰ ৰেড ,ব্লু, হোৱাইট নামৰ ট্রিলজী...,নির্মাণ হৈছিল ৯৩,৯৪ চনত, মই চাইছিলোঁ ২০০৫ চনত। কাহিনী কোৱাৰ ধাৰা পৰিবেশন সম্পুর্ণ স্বাধীন, বলীউদৰ প্রেমী সকলৰ ভাষাত ক’বলৈ গলে নিৰ্দেশকে কোনো বুজি নোপোৱা চিনেমা এখন বনাইছে , কথাটো হৈয়ো কিন্তু তাৰ ভাষা তাৰ অর্ন্তনিহিত কথাবোৰৰ কিছুমান দৃশ্যই নিৰ্মাতাৰ মৃত্যূৰ বহু বছৰ পিছতো ,বহু হাজাৰকিল’মিটাৰ দূৰত মোক কঁপাই তুলিলে । Kieślowski মানুহজন কেতিয়াও স্পিলবাৰ্গৰ নিচিনা বিখ্যাত হব নোৱাৰিলে ,কিন্তু চিনেমা ৰসিক ,ভাবিব ভাল পোৱা কিছুমান মানুহৰ বাবে তেও এজন অনুপ্ৰেৰণা ...চিনেমা কেইখন চাই মই অনুপ্ৰাণিতহৈছোঁ মানে ভাব হৈছিল নিজৰ কাম নিজৰ মতে সততাৰে কৰি গলে ক’ৰবাত হয়তো কোনোবাই তোমাৰ কথা বুজি পাব।
এইটো কথা আগতেও ক’ৰবাতস্বীকাৰকৰিছোঁ মই।
আনটো কঁথাইহে মোক আজি দিগদাৰী কৰি আছে সেয়ে লিখিবলৈ বহিলোঁ। এখন নাটক মঞ্চস্থ কৰিছিলোঁ গুৱাহাটী জীলা পুথিভঁৰালত ১৯৯৭ চনত ,নাম আছিল- ঐকতান (সদ্যপ্ৰকাশিত Satyanusandhan_সত্যানুসন্ধান নামৰ নাটকৰ সংকলনটো নাটকখন সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে ),নাটকখন সংগীতধর্মী (musical!), শিল্পৰ মৃত্যুৰ দৰে কথাবোৰ পতা হৈছিল। তাৰে দুবছৰ আগতেই মই গুৱাহাটী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ প্রথম বাৰ্ষিকছাত্র হৈ থাকোঁতে,নাট্যকাৰ-পৰিচালক হিচাপে তাৰে দুবছৰ আগতেই কাম আৰম্ভ কৰিছিলো। নাটকখনৰ কথা উপস্থাপন আৰু সম্পুর্ণ নতুন চিন্তাধাৰাৰ স্ক্রিপ্তখন লৈ আমি সকলো অতি আশাবাদী আছিলোঁ। নাটকখন বিচৰা ধৰণেই মঞ্চস্থ হল ...আৰু আমাৰ আচৰিত কৰি বেছিভাগ বন্ধু বান্ধবেই একেমুখে কৈ উঠিল যে সিহঁতে একো বুজি পোৱা নাই। গাঁওত থকা মোৰ নাট্যপ্ৰেমী ভাই এজনে নাটকখনত সহায় কৰিছিল। সি দুদিন ৰিহাৰ্চেলগৈয়ে কৈছিল
“আমাৰ গাঁওৰ সভাত এনে নাটক কইল্লি সফটি (নাটক চাবলৈ বহিবলৈ অহা ফটাকানিৰ ফৰ্মুটি) মাৰবো খাটাং”
সি দেহে কেহে কষ্ট কৰি নাটক মঞ্চস্থ কৰাত সহায় কৰিলে হয় কিন্তু সফটি সম্পর্কে থকা তাৰ মতামতত সি অতল থাকিল ।
ঐকতান নাটকখনেও অলপ হলেই বৌদ্ধিক মৰম পাবলৈ সক্ষম হল যদিও সেই বুজি নোপোৱাৰ অভিযোগে ইমান আমনি কৰিলে যে মই গল্প লিখিব ল’লো –প্রথম কেইটা বুজি পোৱা ,হাঁহি উঠা ধৰণৰ ,,,কিন্তু পিছৰ ফালে আকৌ সেই বুজি নোপোৱাৰ অভিযোগ ।আৰু লগে লগে মাজে ব্যক্তিগত বৌদ্ধিক বন্ধ্যা সময়ত উচপিচনি যাক বচাই ৰাখে দুই এজন অচিনাকি পাঠক/সমালোচকৰ উৎসাহে।
২০০৫ মানত সেই বন্ধ্যা সময়ত বাৰুকৈয়েহীনমন্যতাতভুগিছিলোঁ ...তেনেতে এজন জপৰামুৰীয়া গায়ক ছবিখনত কিবা এটা আবেদন দেখি কেছেট এখন কিনিলোঁ,নাম আছিল –জোনাকী ৰাতি-
গান কেইটা শুনি প্রায় দূব যোৱাৰ দৰেই হলো ,উহ কি গান ,কি শব্দ ...
প্রায় ছমাহমানকেইকেইটা গান উৰাই ঘূৰাই শুনি আছিলোঁ কিন্তু মন কৰিলোঁ,মানুহে সিমান কিনা নাই কেছেট খন ।তেতিয়া জুবিনৰএকচেটিয়াসাম্ৰাজ্য চলি আছিল। মোৰ পেচাগত জীৱনতো সেইসময়ত বাধাৰ ওপৰত বাধা চলি আছিল ( আমাৰ পেচাত কিমান শাৰীৰিক,মানসিক কষ্ট ,কিমান অৰ্থনৈতিক নাটনি সেইতো ভুক্তভোগী সকলেহে জানিব ),সেই গানকেইটাই মোৰ মানসিকঅৱস্থাত প্রায় সঞ্জীৱনী সুধাৰ দৰে কাম কৰিছিল।
তেনেতে নাটকত সহায় কৰা সেই ভাই জন আহিল ঘৰলৈ - জুবিনৰ হার্ডকৰ ফেন ,আৰু সেই জপৰাজনৰ গান আগতে শুনা নাছিল। মই শুনালোঁ দুটামান গান শুনিয়েই সি চিঞৰিউঠিল –
“এইটো মন্টুদাৰহে (মোৰ ঘৰত মতা নাম)গান –আমাৰ গাঁওত এনে গান গালি সফটি মাইৰব”
আমি হাঁহিলোঁ,কিন্তু ক’ৰবাত ভাব হল যে এই সফটি মৰা কাৰবাৰটোক ক’ৰবাতপ্ৰত্যুত্তৰ দিব পৰা হলে?
মই ব্যক্তিগত ভাবে নিজৰ কাম কৰি গলো –নিজকে প্রমাণ কৰিবলৈ নহয় ,নিজৰ চকুৰ আগত নিজে যাতে নপৰোঁ তাকে লক্ষ ৰাখি ..কিবা পালো ,কিবা নাপালোঁ,ক্ষেত্ৰখনো সৰু, আহৰি কম ,গতিকে ‘সফটি’ৰ উত্তৰটো দিয়াৰ সক্ষমতা নহ’ল এতিয়ালৈ।
কিন্তু তাৰ প্রায় এবছৰ মান পিছত মন কৰিলোঁ –জোনাকী ৰাতি ভাল পোৱা মানুহৰ সংখ্যা অভাৱনীয় ভাবে বাঢ়িছে , আৰু সেই গান গোৱা মানুহজনে সেই সময়ৰ সষ্টিয়া জনপ্ৰিয়তাৰ বাবে কৰিব লগীয়াকেৰিকে চাৰ বোৰ নকৰাকৈয়ে অসমীয়া (সফটি মৰা) মানুহৰ স্বীকৃতি পাবলৈ সক্ষম হৈছে।
মনটো অলপ ফৰকাল হল ।
অৱশ্যে এতিয়া স্বীকৃতি পাম বুলি নহয় ,এই ভুল কৰি আছো নে শুদ্ধ কৰি আছো সেই নিৰন্তৰ প্রশ্নৰ উত্তৰ পোৱাৰ বাবেহে
বিচাৰিলেও যেতিয়া সলনি হব নোৱাৰোঁ বাবে নিজৰ বাটেৰে গৈ থকাই ভাল।
আজিৰ দিনতো কেতিয়াবা ভুল শুদ্ধ লৈ হতাশা আহে তেতিয়া ভাবো- কিচলস্কি আৰু জোনাকী ৰাতিৰ কথা।
সেই বুলি গৈ আছো আজিও একেদৰেই ।
আশাকৰো তেনেদৰেই গৈ থাকিম ।